دکتر علی جعفری متخصص مغز و اعصاب در تهران می گوید
10 راهکار موثر برای تقویت حافظه
به مغز خود تمرین بدهید
زمانی که به دوران بزرگسالی رسیدید(18 تا 50 سالگی)، مغز شما میلیون‌ها مسیر عصبی را توسعه داده که به شما کمک می‌کنند اطلاعات را به سرعت پردازش کرده و به خاطر بیاورید، مشکلات معمول را حل کنید و وظایف همیشگی را با حداقل تلاش ذهنی انجام دهید. اما اگر همیشه مسائل خود را با مسیر و راه یکسان حل کنید، به مغز خود انگیزه لازم برای رشد و توسعه را نمی‌دهید. بنابراین هر از گاهی باید به مغزتان تکانی بدهید و مسائل‌تان را از راه‌های تازه‌تر حل و فصل کنید!
تقویت حافظه مانند تقویت عضلات مستلزم این است که « آن را با برنامه‌ها و تمرین‌های اگاهانه تقویت کنید تا قوی‌تر شود». طبق تحقیقات ثابت شده که هرچه بیشتر مغز خود را تقویت کنید، بهتر می‌توانید اطلاعات را پردازش کرده و به خاطر بسپارید. اما دقت کنید که تمام فعالیت‌های مرتبط با مغز برابر نیستند و نتایج یکسانی ندارند؛ بلکه هر کدام قسمت خاصی از مغز را تقویت می‌کنند. تمرینات صحیح و کارامد برای مغز، روال عادی زندگی شما را تغییر داده و مغز شما را برای ساخت و توسعه مسیرهای جدید به چالش می‌کشد.
به ورزش اهمیت دهید
عنوان شد که تمرینات ذهنی برای سلامت و تقویت بخش‌های مختلف مغز اهمیت دارند اما این بدان معنا نیست که برای تقویت و حفظ عملکرد حافظه نیاز به ورزش و تقویت عضلات بدنی ندارید! ورزش به مغز شما کمک می‌کند که هوشیار بمانید، اکسیژن رسانی به مغز شما افزایش یابد، خطر ابتلا به اختلالاتی که منجر به از دست دادن حافظه می‌شود، مانند دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی کاهش یابد.
ورزش میزان اثرگذاری مواد شیمیایی ترشح شده و مفید مغز را افزایش داده و ترشح هورمون‌های مرتبط با استرس را کاهش می‌دهد و مهم‌تر از همه، با افزایش فاکتورهای رشد و تحریک اتصالات عصبی جدید، نقش مهمی در انعطاف پذیری عصبی دارد.
به میزان کافی بخوابید
تفاوت زیادی بین میزان خواب شما و مقداری خوابی که بدن شما برای عملکرد مناسب نیاز دارد، وجود دارد. حقیقت این است که بیش از 95 درصد از افراد بزرگسال برای عملکرد صحیح مغزشان به 7.5 تا 9 ساعت خواب در هر شبانه روز نیاز دارند. حتی چند ساعت کم خوابی در عملکرد مغز تفاوت ایجاد می‌کند! میزان حافظه، خلاقیت، توانایی حل مسئله و مهارت تفکر انتقادی، همگی با کم خوابی به خطر می‌افتند.
بنابراین خواب کافی برای یادگیری و تقویت حافظه بسیار مهم است. تحقیقات نشان داده که خواب برای حفظ حافظه ضروری است و فعالیت‌های کلیدی در زمینه تقویت حافظه در عمیق‌ترین مراحل خواب رخ می‌دهند.
اهمیت خواب کافی برای نوجوانان
برای دوستان وقت بگذارید
وقتی به روش‌هایی که در بهبود حافظه موثر است فکر می‌کنید، آیا تنها به فعالیت‌های «پیچیده» مانند کشتی گرفتن با جدول سودوکو یا تسلط بر استراتژی‌های شطرنج فکر می‌کنید، یا این که سرگرمی‌های ساده‌تر مانند معاشرت با دوستان و لذت بردن از یک فیلم خنده‌دار نیز به ذهن‌تان میرسد؟ بیشتر افراد فقط چنین فعالیت‌هایی را برای تقویت حافظه و بهبود عملکرد مغز مفید می‌داننداما مطالعات زیادی نشان داده‌اند که در بحث وقت گذراندن با دوستان و پرداختن به سرگرمی‌های گروهی، در پرورش حافظه بسیار موثر است.
میزان استرس را کنترل کنید
استرس یکی از بدترین دشمنان مغز است. با گذشت زمان،، استرس مزمن سلول‌های مغز را از بین می‌‌‌برد و به هیپوکامپ (ناحیه‌ای از مغز که در شکل گیری خاطرات جدید و بازیابی خاطرات قدیمی نقش دارد) آسیب می‌رساند. مطالعات همچنین نشان داده‌اند که استرس با از دست دادن حافظه مرتبط است.
بخندید
آیا شنیده‌اید که «خنده بر هر دردی دواست»؟ خندیدن برای حفظ عملکرد صحیح مغز، تقویت حافظه و افزایش تمرکز و نیز اهمیت دارد. برخلاف برخی از پاسخ‌های احساسی که محدود به نواحی خاصی از مغز هستند، خنده بخش‌های مختلفی را در سراسر مغز درگیر و تقویت می‌کند.
علاوه بر این، گوش دادن به جوک‌ها و انجام خطوط پانچ، مناطقی از مغز را فعال می‌کند که برای یادگیری و خلاقیت حیاتی هستند. همانطور که دانیل گولمن روانشناس و نویسنده کتاب هوش عاطفی اشاره می‌کند «به نظر میرسد خنده به مردم کمک می‌کند بهتر فکر کنند و راحت‌تر معاشرت کنند.»
از یک رژیم غذایی مناسب برای تقویت مغز استفاده کنید
همانطور که بدن به سوخت و انرژی نیاز دارد، مغز نیز به انرژی کافی نیاز دارد. احتمالاً می‌دانید که رژیم غذایی حاوی میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، چربی‌های «سالم» (مانند روغن زیتون، آجیل، ماهی) و پروتئین بدون چربی فواید زیادی برای سلامتی به همراه دارنند. چنین رژیمی در تقویت حافظه نیز موثر است. با این حال برای سلامت مغز، فقط آنچه می‌خورید مهم نیست، بلکه چیزهایی که باید از آنها اجتناب کنید نیز مهم هستند.
رژیم غذایی مناسب
مشکلات مرتبط با سلامتی‌تان را شناسایی و رفع کنید
آیا احساس می‌کنید که میزان حافظه‌تان افت قابل توجهی پیدا کرده؟ اگر چنین است احتمالا یک مشکل در خصوص سلامتی یا سبک زندگی‌تان وجود دارد. فقط زوال عقل یا بیماری آلزایمر نیست که باعث از دست دادن حافظه می‌شود. بسیاری از بیماری‌ها، اختلالات در رابطه سلامت روان و داروهایی که مصرف می‌کنید می‌توانند با کارکرد حافظه‌تان تداخل داشته باشد. از جمله بیماری و آسیب‌هایی که در کاهش حافظه موثر هستند عبارتند از:
بیماری قلبی و عوامل موثر در ایجاد آن: عواملی مانند کلسترول و فشار خون بالا، با اختلالات شناختی خفیف در مغز مرتبط هستند.
دیابت: مطالعات نشان می‌دهنند که افراد مبتلا به دیابت نسبت به افرادی که از این بیماری رنج نمی‌برند با احتمال بیشتری دچار بیماری‌های زوال عقل می‌شوند.
عدم تعادل هورمونی در زنانی که دچار یائسگی شده‌اند: در زنان، یائسگی اغلب به دلیل کاهش ترشح هورمون استروژن، مشکلات مرتبط با حافظه را افزایش می‌دهد. در مردان نیز تستوسترون پایین می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند. عدم تعادل در ترشح هورمون تیروئید نیز می‌تواند باعث فراموشی، عدم تمرکز و سردرگمی شود.
مصرف برخی از داروها: بسیاری از داروها روی عملکرد سیستم مغز تاثیر می‌گذارند. غالب داروهای مقصر شناخته شده در خصوص عملکرد حافظه و مغز شامل: داروهای سرماخوردگی و آلرژی، داروهای خواب آور و داروهای ضد افسردگی است.
*در مورد عوارض جانبی احتمالی هر کدام از داروها حتما با پزشک یا داروساز صحبت کنید و در صورت نیاز،، با مصرف برخی از مکمل‌ها به تقویت حافظه خود کمک کنید.
