1. مقاله پژوهشی: برگرفته از تحقیقی است كه به تازگی پایان یافته است و چون متكی بر یافته های تحقیقاتی است، گزارش تحقیق نیز به آن گفته می شود. مقالات پژوهشی غالبا از ارائه نتایجی که در آزمایشگاه بدست آمده است، حاصل میشود به زبان ساده تر مقالات پژوهشی حاصل پژوهش و تحقیق و آزمایش در حوزهای خاص میباشد.
2. مقاله تحلیلی: این نوع مقاله كه به نام مقاله نظری نیز شناخته می شود، مقاله ای است كه مؤلف با استفاده از منابع پژوهشی پیشین، نظریة خاصی را در حوزه كار خود مطرح می نماید. در این نوع مقاله نویسنده ممكن است نظریه های قبلی را گسترش دهد، آن ها را با استفاده از شواهد استحكام بخشد، آن ها را به شكل دیگری بیان كند یا آنها را مورد تأمل و تردید قرار دهد. چنانچه از نام آن برمی آید مقاله تحلیلی، از تحلیل و موشکافی موضوعات در جهت بسط دادن موضوع و یا بیان نقاط قوت و ضعف آنها حاصل میشود.
3. مقاله مروری: این مقاله به تحلیل كلان و ارزیابی انتقادی نوشته هایی می پردازد كه قبلاً منتشر شده است. مؤلف مقاله مروری از طریق مقوله بندی، یكپارچه سازی و ارزشیابی متون منتشر شدة پیشین، سیر پیشرفت پژوهش های جاری را در جهت روشن ساختن مسئله ای مشخص دنبال می كند. به عبارت دیگر و به زبانی ساده تر نویسنده در مقالات مروری نقطه نظرهای افراد مختلف را بدون اینکه دخل و تصرفی در آنها انجام دهد، را در کنار هم قرار داده و نسبت به نوشتن مقاله اقدام میکند. مقالات مروری غالبا در حیطه هایی کاربرد دارد که در آنها نوشته ها و تحقیق های بسیاری انجام شده ولی مقاله ای که نتایج تمامی تحقیقات را در بر گرفته باشد و بتواند به صورتی جامع و یکپارچه کل موضوع را نشان دهد، وجود ندارد. با توجه به اینکه نویسنده مقالات مروری باید نسبت به تمام زوایای موضوع اطلاعات و دانش کافی داشته باشد، بطوریکه بتواند تمامی ابعاد موضوع را در مقاله بیان نماید، غالبا توصیه میشود که افرادی نسبت به نوشتن مقالات مروری اقدام کنند که خود در آن زمینه صاحب نظر بوده و چندین مقاله مروری و یا پژوهشی در آن مورد به چاپ رسانده باشد.
4. مقاله گردآوری: این نوع مقاله صرفاً به گردآوری و انعكاس نقطه نظرهای مختلف مندرج در نوشته های مرتبط با موضوعی خاص می پردازد و در واقع كار تازه ای را عرضه نمی كند. تفاوت آن با مقاله تحلیلی این است كه به ارائه نظریه جدیدی منتهی نمی شود و نیز با مقاله مروری این تفاوت را دارد که الزاماً به سنجش و ارزیابی كلیه آثار قبلی نمی پردازد. مقالات گردآوری را در اصل میتوان نسخه کوچکتر و ناقص تر مقالات مروری دانست. باید این را نیز مورد توجه قرار داد که ارزش علمی مقالات گردآوری شده نسبت به سه نوع اول مقاله به نسبت پایین میباشد. همچنین به خاطر داشته باشید که نشریه های معتبر داخلی و خارجی که دارای رتبه علمی ISI و یا علمی پژوهشی میباشند، غالبا از چاپ کردن مقالات گردآوری شده خودداری میکنند. البته علاوه بر 4 مورد ذكر شده، گونه های دیگری از نوشته های مجلات وجود دارند كه از فراوانی كمتری برخوردارند؛ نظیر یاداشت های انتقادی، نقد و بررسی، گزارش كوتاه و... که با توجه به اینکه ارزش آنها به نسبت نسبت به 4 مورد ذکر شده پایین تر میباشد، به همین دلیل از دادن توضیحات بیشتر در مورد آنها خودداری شده است.
نکته: امکان دارد که بسیاری از مقالات ترکیبی از انواع مقالات فوق باشد مثلا امکان دارد مقاله تحقیقی مروری باشد، بطوریکه در آن مقاله علاوه بر انعکاس نظرات مختلف به تجزیه و تحلیل آنها نیز پرداخته و نظرات و تحلیل های شخصی را نیز در داخل آنها وارد کرده باشد.
