استرس در افراد مبتلا به دیابت 4 علامت ایجاد میکند:
1. علایم هیجانی و عاطفی: در نشانههای هیجانی و عاطفی فرد بیقرار، خشمگین و زودرنج است. گاهی هم احساس گناه میکند یا به سرزنش خود میپردازد.
2. علایم شناختی: در این مرحله فرد دچار اختلال در حافظه، تمرکز و توجه میشود. فراموشی، تصمیمگیریهای اشتباه و هجوم افکار منفی همراه با یاس نیز وجود دارد.
3. علایم رفتاری: بیمار بهدلیل استرس زیاد دچار بیاشتهایی یا پرخوری میشود که هر 2 شکل آن برای فرد دیابتی مضر است. پرخاشگری، دندانقروچه، آشفتگی، دستپاچگی و اختلالات جنسی جزو انواع دیگر استرسهای رفتاری هستند.
4. علایم جسمانی: نشانههای جسمانی مانند سردرد، تنگینفس، تنفس تند، تعریق، افزایش فشارخون، گرفتگی و درد در عضلات شانه و مفاصل، احساس خستگی شدید، اختلالات خواب، لرزش در صدا، ناراحتیهای پوستی، اختلال در سیستم ایمنی بدن و اختلالات در دستگاه گوارش از این گروه هستند.
البته استرس از دیدگاه افراد متفاوت، تعاریف متفاوتی دارد ولی از نظر لغوی به معنای فشار و تنیدگی است. در هر صورت، روانشناسان میگویند هرگونه فشار جسمی و روانی که به بدن فرد وارد شود، «استرس» نام دارد. عدهای هم استرس را نتیجه سازگاری بدن با عامل محرک میدانند. محرک به 2 گروه بیرونی و درونی تقسیم میشود. محرک بیرونی ممکن است خارجی باشد مانند ترافیک، محرک درونی نیز میتواند افکار و باورهای اشتباه باشد (حدود 125 فکر سمی در افراد دیابتیک شناسایی شده است). کتابهای متعددی درباره از بین بردن استرس نوشته شده ولی این کتابها از دیدگاه علمی مشکلاتی دارند چون همه استرسها به کنترل نیاز ندارند.استرسها به 2 گروه خوب و بد تقسیم میشوند. استرس خوب استرسی است که فرد برای انجام کارهای معمولی به آن نیاز دارد.
استرس خوب در افراد دیابتیک باعث میشود این افراد قندخونشان را اندازه بگیرند. در صورتی که این استرس از حد خود بگذرد و فرد مبتلا باوجود اینکه در اندازهگیری بار اول مشکلی نداشته، باز هم در این فکر باشد که الان قندخونم چقدر شده و دوباره آن را اندازه بگیرم، به استرس بد تبدیل خواهد شد. به طور کلی، پاسخ به استرس دارای 3 مرحله است. در مرحله اول، علامتهای استرس ظاهر میشود. در مرحله دوم، فرد تلاش میکند تا تعادل را حفظ کند و در مرحله سوم فرد متوجه میشود که نمیتواند بر آن غلبه کند و دچار فرسودگی میشود و نیاز به کمک دارد. آنچه در ادامه این مطلب میخوانید،رابطه دیابت و استرس است و راههایی برای کنترل استرس.