جنبش ضد طراحي Anti Design Movement
اين جنبش در سال 1960 در ايتاليا شكل گرفت و در حقيقت واكنشي بود نسبت به بسياري از طراحان آوانگارد كه گفته مي شد اين طراحان از نظر زبان مدرنيسم، تأكيدشان بر سبك و زيبايي شناسي و فرم خوب بود، به منظور رسيدن به اهداف بسياري از توليد كنندگان پيشرو در عرصه توليدات صنعتي.
حس نارضايتي مردم، از كاهش ارتباط اجتماعي با لوازم و محيط هاي زندگي، از طرف طراحي و طراحان، كه ناشي از رشد فزاينده ي سرمايه داري شده بود در طول ده ي 50 به اوج خود رسيد. همچنين اين جنبش به قرينه در بحث هاي گسترده تر اقتصادي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي كه در دهه ي 60 گريبانگير ايتاليا بود مطرح شد.
ضد طراحي پاسخ به راهي است كه طراحي مدرن بر پايه مصرف هرچه بيشتر كالاها آن را پي ريزي كرده است. راهي كه مردم را مجبور به انطباق با طراحي قرار مي داد و راه ديگري براي مصرف كننده باقي نمي گذاشت.
پيروان اين جنبش، به جاي اينكه از طراحي به عنوان جاي ابزاري براي فروش بيشتر محصولات استفاده كنند، به دنبال بهره برداري از پتانسيل هاي اجتماعي و فرهنگي براي اصلاح شيوه هاي زندگي به منظور ايجاد مردم سالم تر و مولّد تر بودند. جايي كه مدرنيسم به دنبال مصرف گرايي و دوام كوتاه محصولات و همچنين شيوع استفاده از رنگ هاي سياه و سفيد و خاكستري در محصولات بود، اين جنبش دنباله روي استفاده از محصولات با دوام و رنگ هاي غني در محصولات بود. جايي كه مدرنيسم به دنبال يكپارچگي طراحي و خواص مواد گوناگون به عنوان شاخصه خود بود، ضد طراحي به تزئين محصولات و دكوراسيون تمايل داشت.
همچنين اين نظريه مدرنيسم كه طراحي خوب، طراحي اي است كه «فرم آن تابع عملكردش» مي باشد، توسط طراحان اين جنبش به استهزا گرفته شد و از طريق طنز و تحريف آن، ويژگي هايي براي تبديل شدن به نشانه هاي پست مدرنيسم ديده شد.
اتوره سوتساس به عنوان معروف ترين طراح جنبش ضد طراحي مطرح شد. طراحان جنبش ضد طراحي، براي بيان نظرات خود، ايده هايشان را در طراحي نمونه هاي مبلمان، فضاي نمايشگاهي و انتشار اعلاميه نشان مي دادند.
به طور كلي جنبش ضد طراحي سعي در شكستن حرمت بيش از حدّ اشيا داشت. در سال 1972 موزه هنر مدرن نيويورك نمايشگاهي بين المللي تحت عنوان: «ايتاليا: چشم انداز داخلي جديد» برگزار كرد كه نشان از طراحي معاصر ايتاليا، با تمر كز بر جنبش راديكال ضد طراحي بود.
صندلي Selene توسط Magistretti Vico در سال 1966 از جنس پلي استر تقويت شده ساخته شد. دغدغه ي بزرگ در طراحي صندلي رابطه با فضا و ذخيره سازي بود. به همين خاطر اين صندلي به گونه اي طراحي شده كه با انباشته شدن روي هم، در فضا صرفه جويي كند كه اين مسئله براي توليد كنندگان امري مهم تلقي مي شود. طراحان مدرن اغلب به عنوان چهره ها قهرمانانه مورد توجه قرار مي گيرند؛ ولي جنبش ضد طراحي بر اين مسئله تأكيد داشت كه اين تصوير قهرمانانه طراح را بشكند. يكي از اين راه ها شركت دادن مشتري در دروند طراحي بود.
چراغ Boalum توسط Gianfranco Frattini و Livio Castiglioni در سال 1960 طراحي شد.
اين چراغ از يك لوله خرطوي پلاستيكي، چندين لامپ و سيم داخل آن تشكيل شده، كه يك لوله ي نوراني را به وجود مي آورد. رشد اين لوله و فرم دادن به آن نا محدود است و مالك مي تواند آن را دستكاري كند. از آن جا كه كاربر مي تواند طرح چراغ را به سليقه خود تغيير دهد، اين كار مي تواند عاملي باشد كه شخصيت قهرمانانه طراح را زير سؤال ببرد.
يكي ديگر از نمونه ها، گلدان Reversible Vase است كه توسط Enzo Mari در سال 1969 طراحي شده است و جنس آن از پلاستيك ABS مي باشد. خصوصيت اين گلدان اين است كه مي توان آن را وارونه نشان داد كه باعث مي شود فرم آن با محيط سازگار باشد. طراح اين مسئله را مد نظر قرار داده كه اين ايده مدرن كه «طراحي راه حل كاملي ارائه مي كند» را غير ممكن جلوه دهد، به گونه اي كه قابليت مانوور و انعطاف پذيري محصول را سازگار با محيط زندگي كند.
Gilardi در سال 1967 وسيله اي به نام I Sassi به معني «سنگ» را طراحي كرد كه در اصل صندلي اي از جنس پلي اورتان مي باشد. در اين محصول فرم به گونه اي طراحي شده كه همه به چشم سنگ به آن نگاه مي كنند، بنابراين فرم آن تقليد از يك جسم طبيعي است. بديهي است كه سنگ سخت و محكم است و اين در تقابل با عملكرد يه صندلي كه قرار است نرم و راحت باشد قرار دارد. پس دوباره هجوم به كاركردگرايي مدرن را شاهد هستيم و اين به عنوان يك تابع ناخوانا در چشم بيننده ظاهر مي شود.
Ettore Sottsass طراحي مجموعه اي از گنجه ها را در سال 1966 انجام داد. او در آن زمان طراحي جوان و در ابتداي راه خود قرار داشت. اين گنجه ها از جنس تخته سه لا ساخته شده اند. در طراحي اين گنجه ها ما شاهد تناقض در آن ها هستيم؛ آن ها عجيب و نفوذ ناپذير هستند و عمدتا با ورقه هاي پلاستيكي رنگ و رو رفته پوشيده شده اند. همچنين سطوح تزئيني آن ها با عث تضعيف در فرم آن مي شود.
منبع
